بازدید از کاخ توپکاپی؛ چطور از میدان تکسیم به کاخ توپکاپی برویم؟

کاخ توپکاپی استانبول (کاخ طوپقاپو) بر روی تپه‌ای مشرف به تنگه بسفر و شاخ طلایی قرار دارد. زمانی که سلطان محمد دوم ساخت قصرش را در سال ۱۴۶۵ آغاز کرد، این موقعیت فرماندهی را به دلیل اهمیت استراتژیک و نمادینش برگزید. این کاخ، به مدت چهار قرن قلب پر زرق و برق امپراتوری عثمانی بود و محل زندگی ثروتمندترین سلاطین در اوج امپراتوری. این کاخ مدت‌هاست که صحنه تخیلات پرشور (و اغلب نادرست) بوده است؛ از اودالیسک‌های نقاشان رمانتیک گرفته تا درام‌های تلویزیونی تاریخی بی‌پایان ترکیه امروزی.

مجموعه کاخ توپکاپی بسیار وسیع (و اغلب شلوغ) است، بنابراین اگر قصد بازدید از این مکان زیبا را دارید، حتماً برنامه ریزی کنید که حداقل نیم روز را در اینجا بگذرانید. در این مقاله از مجله سپریس، فوت و فن‌های بازدید از قصر توپکاپی استانبول را توضیح خواهیم داد تا بدانید چطور و چه زمانی از میدان تکسیم به این کاخ بروید، چطور دیدنی های قصر توپکاپی را ببینید و به کدام قسمت‌ها سر بزنید.

کاخ توپکاپی استانبول کجاست؟

کاخ توپکاپی استانبول که ترجمه تحت‌اللفظی‌اش می‌شود «کاخ دروازه توپ»، در منطقه‌ای به نام «سرای‌بورنو» واقع شده است. سرای‌بورنو یک دماغه مشرف به دریای مرمره، شاخ طلایی و تنگه بسفر است و به همین دلیل موقعیت استراتژیک طبیعی دارد. این کاخ درست پشت ایاصوفیه قرار دارد و در همان مکانی ساخته شده که زمانی آکروپولیس شهر بیزانسِ یونان باستان قرار داشت. برخی از بقایای این آکروپولیس هنوز در داخل کاخ قابل مشاهده هستند.

ساخت و ساز اولیه

سلطان محمد فاتح بعد از فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳، در سال ۱۴۵۹ دستور ساخت کاخ توپکاپی استانبول را صادر کرد. سلطان محمد با به کارگیری صنعتگران باتجربه و استفاده از گران‌بهاترین و کمیاب‌ترین مصالح آن زمان، کوشید تا شکوه سابق شهر را بازگرداند.

کاخ توپکاپی استانبول از زمان سلطنت محمد فاتح تا سلطنت سلطان عبدالمجید در سال 1853، اقامتگاه رسمی سلاطین عثمانی بوده است. این کاخ به مدت 400 سال، مرکز اداری، آموزشی و فرهنگی امپراتوری عثمانی به شمار می‌رفت. این مرکز، به جای یک ساختمان واحد، مجموعه‌ای از چندین عمارت بود که در چهار حیاط بزرگ قرار داشتند. این کاخ، نسخه سنگی اردوگاه‌های چادری بود که عثمانی‌های کوچ‌نشین از آنجا برخاسته بودند. برخلاف دیگر اقامتگاه‌های سلطنتی با نقشه‌های اصلی مشخص، کاخ توپکاپی استانبول در طول قرن‌ها توسعه یافته و سلاطین مختلف بخش‌های مختلفی را به آن اضافه کردند یا تغییرش دادند.

پس از زلزله سال ۱۵۰۹ و آتش‌سوزی ۱۶۶۵، مرمت‌هایی روی توپکاپی استانبول انجام شد. نسخه نهایی کاخ مساحتی بالغ بر ۷۰۰۰۰۰ متر مربع را در بر می‌گرفت و محل زندگی حدود ۴۰۰۰ نفر بود.

در داخل این مجموعه، مدارسی برای آموزش کارمندان دولت و سربازان، خوابگاه‌، باغ، کتابخانه و حتی مسجد وجود داشت. دسترسی به کاخ به شدت کنترل می‌شد و ساکنان آن به ندرت نیاز به خروج از آن داشتند، زیرا کاخ به عنوان یک نهاد مستقل عمل می‌کرد و تقریباً مثل شهری بود که داخل شهر بزرگ استانبول بنا شده باشد.

در سال 1853، سلطان عبدالمجید کاخ توپکاپی استانبول را ترک کرد و به کاخ دولما‌باغچه نقل مکان نمود. از آن زمان به بعد، سلاطین دیگر در کاخ توپکاپی اقامت نداشتند. پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تأسیس جمهوری ترکیه، به دستور آتاتورک، این کاخ در تاریخ 3 آوریل 1924 به موزه تبدیل شد. مساحت این موزه بالغ بر 100 هزار متر مربع است و در آن 200 هزار سند بایگانی، 86 هزار اثر عتیقه و 20 تالار نمایش وجود دارد.

ساعات بازدید کاخ توپکاپی استانبول

گردشگران داخلی و خارجی می‌توانند در تمام روزهای هفته (به جز سه شنبه‌ها) از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر به وقت استانبول از موزه و کاخ توپکاپی استانبول بازدید کنند. لازم به ذکر است که از ماه نوامبر تا آوریل هر سال، ساعات بازدید کاخ افزایش یافته و در ساعت ۶:۴۵ بعد از ظهر بسته می‌شود.

چطور از میدان تکسیم به کاخ توپکاپی برویم؟

پنج روش برای رفتن از میدان تکسیم به سمت توپکاپی استانبول وجود دارد که در ادامه به هریک می‌پردازیم.

مسیر رانندگی با خودرو اجاره‌ای

• زمان سفر: ۱۸ تا ۳۰ دقیقه، بسته به ترافیک
• مسافت: ۷.۶ کیلومتر

اگر با ماشین شخصی به ترکیه سفر کرده‌اید یا برای گشت و گذار به فکر اجاره ماشین در استانبول از سپریس هستید، مسیر زیر را دنبال کنید تا به کاخ توپکاپی برسید. از میدان تکسیم به سمت جنوب غربی در خیابان سیراسلویلر به سمت خیابان استقلال حرکت کنید. از کوچه کازانجی، کوچه مبوسان و خیابان مجلس مبوسان ادامه دهید. از پل گالاتا عبور کرده و به سمت چپ به خیابان کندی بروید.

پیشنهاد ما: کرایه ماشین در فرودگاه استانبول

به  سمت خیابان کوچک ایاصوفیه مسیرتان را ادامه دهید. از کوچه تورون و خیابان کباساکال به کوچه سوغوک چشمه در منطقه جانکورتاران بروید. ورودی محوطه کاخ توپکاپی در انتهای خیابان قرار دارد.

از میدان تکسیم به توپکاپی با تراموا

• نزدیک‌ترین ایستگاه تراموا: ایستگاه گول‌خانه (Gülhane İstasyonu)
• زمان: ۱۲ دقیقه

تراموا راحت‌ترین گزینه حمل‌ونقل عمومی برای رسیدن به کاخ توپکاپی استانبول است. باید از میدان تکسیم حدود 850 متر به سمت ایستگاه تراموای دانشگاه Fındıklı-Mımar Sınan Ünıversıtesı برسید. خط T1 شما را از این خط ظرف 12 دقیقه به ایستگاه گولخانه می‌رساند. از این ایستگاه تا کاخ طوپقاپو، 7 دقیقه پیاده روی خواهید داشت. یا می‌توانید در ایستگاه سلطان احمد پیاده شوید که آن هم ۷ دقیقه پیاده تا کاخ فاصله دارد.

از میدان تکسیم به توپکاپی با اتوبوس

• شماره اتوبوس‌ها: BN1، ۲۸T، ۳۰D، ۴۶Ç، ۴۷E، ۹۹A، EM1
• نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: آک‌بییک (Akbıyık)
• زمان سفر: ۲۸ دقیقه

اتوبوس اقتصادی‌ترین روش سفر به سمت توپکاپی است. از میدان تکسیم، به ایستگاه اتوبوس تکسیم تونل (Taksim Tünel) بروید که ۲ دقیقه با شما فاصله دارد. بعد باید سوار اتوبوس‌های ۷۰FE و BN1 شوید (در ایستگاه امین‌انو باید اتوبوستان را عوض کنید) و در ایستگاه آک‌بییک پیاده شوید. بعد از 8 دقیقه پیاده روی به کاخ خواهید رسید.

از میدان تکسیم به کاخ توپکاپی با مترو

• خط: M2
• نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: وزنه‌چیلر
• زمان سفر: ۱۶ دقیقه

مترو یکی دیگر از گزینه‌های حمل و نقل عمومی برای رسیدن به کاخ طوپقاپو است. البته شاید لازم باشد مسیر را با یک روش دیگر یا پیاده ادامه بدهید. از ایستگاه مترو میدان تقسیم، خط M2 را سوار شوید تا به ایستگاه وزنه‌چیلر برسید.

از اینجا می‌توانید به ایستگاه تراموای لاله‌لی-دانشگاه استانبول پیاده بروید و تراموای T1 را به سمت سلطان احمد (۸ دقیقه فاصله پیاده از توپکاپی) بگیرید. یا می‌توانید پیاده به سمت توپکاپی راه بیفتید و بعد از نیم ساعت به کاخ برسید.

با قطار

• خط: مارمارای (خط Atakoy–Pendik)
• نزدیک‌ترین ایستگاه قطار: Marmaray Sirkeci İstasyonu
• مناسب برای مسافرت از بخش آسیایی استانبول به بخش اروپایی

قطار مسیر مستقیمی به کاخ توپکاپی ندارد، اما اگر از بخش آسیایی استانبول سفر می‌کنید، بهترین گزینه برای شما خواهد بود. از مارمارای (خط Atakoy–Pendik) به ایستگاه Sirkeci İstasyonu خواهید رسید. از اینجا، ۱۵ دقیقه پیاده‌روی تا کاخ طوپقاپو طول می‌کشد.

پیاده‌روی از میدان تکسیم به توپکاپی

کاخ توپکاپی استانبول تنها پنج دقیقه پیاده‌روی از میدان سلطان احمد فاصله دارد که خود یک جاذبه‌ی تاریخی و محل بسیاری از بناهای تاریخی شناخته شده است.

دیدنی های قصر توپکاپی

۱. حیاط بیرونی

حیاط بزرگ کاخ، که به عنوان عمارت کلاه فرنگی علیا شناخته می‌شود، حیاط اصلی کاخ توپکاپی استانبول است و نمای بیرونی بخش‌های مختلف موزه و قصر را به نمایش می‌گذارد. حیاط بیرونی کاخ طوپقاپو شامل یک میدان بزرگ است که در دوره عثمانی برای جشن‌های رسمی، مانند مراسم تاجگذاری سلاطین جدید، مورد استفاده قرار می‌گرفت.

پیشنهاد ما: اجاره ماشین لاکچری در استانبول

کلیسای ایاصوفیه صغیر یا «ایاصوفیه کوچک» یکی دیگر از دیدنی های قصر توپکاپی است. این کلیسای متعلق به دوران بیزانس، در دوره عثمانی به عنوان انبار اسلحه مورد استفاده قرار می‌گرفت. در این بخش قسمت‌هایی مانند نانوایی، بیمارستان و انبار چوب که از تاسیسات اصلی کاخ بوده است، قرار دارند.

۲. میدان دیوان (عدالتخانه)

میدان دیوان که به «عدالتخانه» نیز معروف است، محل اداره‌ امور دولت در دوران امپراتوری عثمانی بوده. این بخش شامل تالار جلسات وزرا و قضات امپراتوری عثمانی، اصطبل سلطنتی، بخش نگهبانان و آشپزخانه‌های کاخ می‌شود. میدان دیوان در کاخ توپکاپی استانبول، یک کلکسیون اسلحه در فضای باز نیز دارد که در آن، سلاح‌های سلاطین عثمانی به نمایش گذاشته شده‌اند.

۳. اقامتگاه سلطان

این حیاط از طریق درِ باب السعادت قابل دسترسی بوده و به اسکان ۲۲ سلطان امپراتوری عثمانی اختصاص داشته است. محل اقامت خصوصی سلطان در کاخ توپکاپی استانبول، مدرسه اختصاصی کاخ و کتابخانه سلطان احمد سوم را در خود جای داده است. این عمارت شامل آثار مهم اسلامی مانند ردای پیامبر (ص) و شمشیری می‌شود که در داخل موزه به نمایش گذاشته شده.

پیشنهاد ما: اجاره بنز در استانبول

یک نسخه خطی قرآن و دست نوشته‌های تاریخی کمیاب نیز اینجا به نمایش گذاشته شده‌اند. این حیاط همچنین شامل کلکسیون جواهرات سلطنتی موزه است که بزرگترین الماس‌های جهان در آنجا به نمایش گذاشته شده اند و مجموعه‌ای از زیورآلات، جواهرات گرانبها، تاج‌ها و سلاح‌های سلطنتی را در خود جای داده. از جمله برجسته‌ترین آثار این بخش می‌توان به الماس خاشقچی، خنجر توپکاپی استانبول و زمرد افسانه‌ای کاخ طوپقاپو اشاره کرد.

۴. حرمسرای توپکاپی استانبول

کلمه «حرم» در زبان عربی به فضای خصوصی زندگی یک خانواده اشاره دارد و به قسمتی از خانه گفته می‌شود که زنان دور از چشم مردان نامحرم زندگی می‌کردند. ساکنان این بخش شامل همسران، صیغه‌ها، مادران، دختران و خدمتکاران زن می‌شدند و فرزندان پسر نیز تا قبل رسیدن به بلوغ، همراه آنان سکونت داشتند.

در دوران اوج سلطنت عثمانی، حرمسرای کاخ توپکاپی استانبول بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ زن و صیغه را در خود جای می‌داد (البته منابع مختلف، اعداد متفاوتی را ذکر می‌کنند). این زنان برای جلب توجه سلطان با یکدیگر در رقابت بودند و می‎‌کوشیدند پسر به دنیا بیاورند؛ چرا که داشتن پسر می‌توانست زنی را در نظر سلطان به عنوان همسر مناسب درآورد و لقب «فلان سلطان خاتون» را به او بدهد.

۵.  باغ‌های کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی استانبول مجموعه ای از باغ‌های زیبا دارد که مهمترین آنها، باغ‌های تو در توی سلطان در داخل کاخ و پارک گولخانه هستند و  در تپه‌ای در پشت کاخ قرار دارند. پارک گولخانه دارای درختان، گیاهان و گل‌های متنوع به ویژه لاله‌ است که موردعلاقه سلاطین عثمانی بوده‌اند.

دیدنی های اطراف قصر توپکاپی

بازدید از موزه کاخ توپکاپی استانبول، بخش برجسته هر سفری به استانبول است. اما خود شهر استانبول، گنجینه‌ای از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی را دربر می‌گیرد که جای جای آن ارزش دیدن را دارد. اگر بعد از بازدید قصر توپکاپی استانبول همچنان اشتیاق بازدید از دیدنی‌های اطراف این کاخ را دارید پیشنهاد می‌کنیم به اماکن زیر سر بزنید و میراث غنی تاریخ و فرهنگ ترکیه را به تماشا بنشینید.

مسجد ایاصوفیه

ایاصوفیه تنها با فاصله کمی از کاخ توپکاپی استانبول قرار دارد و یک شاهکار معماری محسوب می‌شود. این بنا در ابتدا به عنوان یک کلیسای بیزانسی ساخته شده بود و بعدها به مسجد تبدیل شد. بعد از دومرتبه تغییر کاربری، ایاصوفیه حالا یکی از معروفترین موزه‌های جهان شده است. گنبد عظیم، موزاییک‌های خیره‌کننده و تاریخچه جذاب آن را به مکانی تبدیل کرده که حتما باید از آن دیدن کنید.

مسجد آبی (مسجد سلطان احمد)

مسجد آبی که در نزدیکی کاخ توپکاپی واقع شده، یکی از نمادهای شناخته‌شده استانبول است. کاشی‌های آبی رنگ و ظریف، شش مناره و شکوه این مسجد، بازدیدکنندگان را مجذوب می‌کند. یادتان باشد که با لباس مناسب و بدون کفش وارد شوید.

بازار بزرگ استانبول

با بازدید از بازار بزرگ، خود را در فضای پر جنب و جوش استانبول غرق کنید. این بازار پررونق، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بازارهای سرپوشیده در جهان است. در کوچه‌های تو در توی بازار می‌توانید به مغازه‌های فروش جواهرات، فرش، ادویه و صنایع دستی سنتی سر بزنید.

آب انبار باسیلیکا

در آب انبار باسیلیکا به دنیای زیرزمینی استانبول شیرجه خواهید زد. این مخزن آب زیرزمینی باستانی، ستون‌های خیره‌کننده و فضایی آرام دارد. سر مدوسای معروف که در پایه‌ی دو ستون قرار گرفته یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های استانبول است.

بازار ادویه (بازار مصری)

در بازار ادویه، انبوهی از رنگ‌ها، عطرها و طعم‌های مختلف انتظارتان را می‌کشد. این بازار پر جنب و جوش انواع ادویه جات، چای، شیرینی و لذیذات ترکی را ارائه می‌دهد. در حین گشت و گذار، فرصتی را برای چشیدن غذاهای سنتی ترکی غنیمت بشمارید.

کشتی‌رانی روی تنگه بسفر

با شرکت در یک کشتیرانی بر روی تنگه بسفر، زیبایی‌های استانبول را از روی آب تجربه خواهید کرد. در امتداد تنگه‌ای که اروپا و آسیا را از هم جدا می‌کند، می‌توانید سوار بر کشتی از کنار کاخ‌های باشکوه، محله‌های زیبا و بناهای تاریخی نمادین عبور کنید و لذت ببرید.

موزه باستان‌شناسی استانبول و محوطه کاخ توپکاپی استانبول

به یاد داشته باشید که حتما از محوطه اطراف موزه (کاخ توپکاپی استانبول) دیدن کنید. محله‌ پر جنب و جوش سلطان احمد در استانبول، چندین جاذبه‌ی مهم دیگر از جمله موزه باستان‌شناسی، میدان اسب دوانی و موزه هنرهای اسلامی و ترکی را نیز دربر می‌گیرد.

یکی از راه‌های عالی برای رسیدن به کاخ توپکاپی استانبول با پای پیاده، پیاده‌روی از دیگر جاذبه‌های نزدیک آن است. مثلاً مسجد ایاصوفیه، مسجد آبی و آب انبار باسیلیکا همگی در اطراف میدان سلطان احمد قرار دارند.

نکات مهم بازدید از کاخ توپکاپی استانبول

• خرید بلیط: برای بازدید از کاخ طوپقاپو استانبول، بایستی بلیط تهیه کنید. هزینه بلیط کاخ توپکاپی در سال 2024، حدود 1500 لیر ترکیه است. برای جلوگیری از صف‌های طولانی، توصیه ‌می‌شود از قبل بلیط تهیه کنید. اگر استانبول کارت شما اعتبار داشته باشد، می‌توانید بدون ایستادن در صف و با استفاده از E-Pass یکراست وارد کاخ شوید. پلتفرم‌های رزرو آنلاین بلیط، گزینه‌ای راحت و کم دردسر برای ورود به کاخ را در اختیارتان قرار ‌می‌دهند.
• تورهای راهنما: اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره کاخ توپکاپی استانبول و تاریخچه آن داشته باشید، شرکت در یک تور همراه با راهنما ایده بدی نیست. راهنمایان در مورد اهمیت تاریخی و داستان‌های پشت بخش‌های مختلف کاخ، اطلاعات ارزشمندی ارائه می‌دهند. این تورها اغلب شامل ورود بدون معطلی (پیچاندن صف!) هستند و ‌می‌توانید به صورت آنلاین یا از طریق آژانس‌های مسافرتی رزروشان کنید.
• پوشش و آداب معاشرت: با توجه به اینکه کاخ توپکاپی استانبول مکانی با اهمیت تاریخی و فرهنگی بالاست، به بازدیدکنندگان توصیه ‌می‌شود پوشش ساده و احترام آمیز داشته باشند. هم آقایان و هم خانم‌ها باید شانه‌ها و زانوهایشان را بپوشانند. به‌علاوه بازدیدکنندگان باید از صحبت‌های با صدای بلند خودداری کنند و به فضای آرام کاخ احترام بگذارند.
• امکانات رفاهی: موزه کاخ توپکاپی استانبول امکانات رفاهی مختلفی را برای بازدیدکنندگان ارائه ‌می‌دهد، از جمله کافه ها، سرویس بهداشتی و فروشگاه‌های هدیه. از این امکانات برای استراحت، صرف غذا یا خرید سوغاتی برای یادبود بازدید خود استفاده کنید.
•  دسترسی برای معلولان ممکن است اما ویلچر موجود نیست و تپه‌های سنگ‌فرش ممکن است برای مسافران معلول مشکل ایجاد کند.
• در محوطه کاخ پارکینگ وجود ندارد و بایستی خارج از کاخ، خودرو را پارک کنید.
• عکاسی در داخل تالارهای موزه مجاز نیست.
• بلیت برای کودکان زیر ۶ سال رایگان است.
• ورود برای بازدیدکنندگان معلول و یک همراه که از بستگان درجه یک باشد، رایگان است.
• بلیت‌های ترکیبی کاخ توپکاپی از تاریخ خرید به مدت ۱ روز معتبر هستند.
• برای خرید سریع‌تر و کارآمدتر بلیت، به کیوسک‌های نزدیک باجه‌های اصلی بلیت‌فروشی مراجعه کنید. این کیوسک‌ها فقط کارت اعتباری قبول می‌کنند. می‌توانید از متصدی موجود در کنار کیوسک‌ها کمک بگیرید.
• جلسات تور شبانه با ظرفیت محدود (حداکثر ۳۰۰ بازدیدکننده) تجربه‌ای صمیمی و فراموش‌نشدنی از کاخ پس از تاریکی در روزهای شنبه (بین ساعت ۹ شب تا ۱۱ شب به وقت محلی) ارائه می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر و رزرو، با شماره زیر تماس بگیرید:
  • +90 (212) 236 9000 (داخلی 3761)
• برای آشنایی با جزئیات پیچیده کاخ، توصیه می‌شود از راهنماهای صوتی یا شخصی استفاده کنید.
• صف‌های بازرسی امنیتی در دروازه امپراتوری ممکن است طولانی باشند. می‌توانید از طریق مسیری شیب‌دار از پارک گولخانه به اولین حیاط وارد شوید.
• سیگار کشیدن (از جمله سیگارهای الکترونیکی) در تمام محوطه موزه به شدت ممنوع است تا از بروز حوادث احتمالی آتش‌سوزی و مواجهه سایر بازدیدکنندگان با دود جلوگیری شود. از تاریخ ۷ نوامبر ۱۹۹۶، با تصویب قانون شماره ۴۲۰۷ در ترکیه، سیگار کشیدن در اماکن عمومی ممنوع است.

جمع بندی

بازدید از کاخ توپکاپی استانبول تجربه‌ای بی‌نظیر و فراموش‌نشدنی از تاریخ و فرهنگ غنی ترکیه را برای شما به ارمغان می‌آورد. این کاخ با معماری فوق‌العاده و گنجینه‌های بی‌بدیلش، شما را به سفری در زمان می‌برد و شما را با زندگی امپراتوران عثمانی آشنا می‌کند. رعایت نکات و قوانین بازدید از این مجموعه به شما کمک می‌کند تا بازدیدی راحت و بدون دغدغه داشته باشید.

برای راحتی بیشتر در سفر به ترکیه، می‌توانید با اجاره هر خودرویی که در ناوگان سپریس به شما چشمک زد، در کمال آرامش و با حفظ حریم شخصی تردد کنید. مؤسسه اجاره ماشین سپریس انواع خودروهای لوکس و اقتصادی خارجی در کلاس‌های مختلف و مناسب برای موقعیت‎‌های مختلف را برای شما مهمانان عزیز ارائه می‌دهد تا بهترین تجربه را از بازدید جاذبه‌های استانبول داشته باشید.

تا به حال از کاخ توپکاپی بازدید کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم تجربه‌های خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید!

سؤالات متداول